ทำบุญเลี้ยงเพลพระ (วันที่ 28 พฤศจิกายน 2560)
ทำบุญเลี้ยงพระเพลเนื่องในโอกาสเปิดนิทรรศการถาวรเรื่อง "ถอดรหัสไทย" ในวันที่ 1 ธันวาคม 2560 จึงต้องมีการทำบุญเพื่อความเป็นสิริมงคลในอังคารที่ 28 พฤศจิกายน 2560 เวลา 10.00 น.
เซ่นเจ้าที่
การจุดธูป 9 ดอก : เป็นการจุดธูปบูชาผู้มีพระคุณพระภูมิเจ้าที่ เทพ เจ้าป่า เจ้าเขา รุกขเทวดา ศาลพระภูมิ ศาลเทพ
ความหมายของกลิ่นธูปหอม
- กลิ่นกฤษณา ไม้กฤษณาเป็นไม้หอมมีค่าเทียบเท่ากับทองคำ
- กลิ่นกุหลาบ กลิ่นกุหลาบเป็นกลิ่นหอมชั้นสูง ช่วยกระตุ้นจิตวิญญานให้สะอาดบริสุทธิ์ ผู้ใช้ธูปชนิดนี้มักจะจุดธูปเพื่อให้เกิดแรงบันดาลใจให้จิตสงบนิ่งมั่นคง
- กลิ่นแก่นจันทน์ กลิ่นแก่นจันทน์เป็นกลิ่นที่นิยมใช้กันมาหลายพันปี กลิ่นธูปหอมกรุ่นนี้ช่วยเปลี่ยนให้เกิดอารมณ์ความรู้สึกและการรับรู้ที่ดี กลิ่นธูปหอมพิเศษชนิดนี้ มักถูกใช้ในการนั่งสมาธิและฝึกโยคะ
- กลิ่นกำยาน ธูปกลิ่นกำยานนี้ กลิ่นลึกลับ ลึกซึ้ง ช่วยให้เกิดบรรยากาศที่รายล้อม เปรียบดั่งความหอมจากวัดและราชสำนักชั้นสูง กลิ่นหอมที่เข้มข้นนี้ยังช่วยส่งเสริมให้มีสติ สร้างพลังและความกระตือรือร้น
- กลิ่นจันทน์กระพ้อ กลิ่นจันทน์กระพ้อ ดอกไม้พิเศษจากโลกตะวันออก เป็นกลิ่นที่ผสมผสานความหอมหวานของดอกไม้นานา ของชาวตะวันออก สรรค์สร้างกลิ่นเพื่อความเบิกบานอิ่มเอมใจ จุดธูปชนิดนี้ ช่วยให้มีสมาธิ ช่วยย้ำให้เกิดความสงบในใจ
- กลิ่นดอกแก้ว กลิ่นหอมอันเป็นเอกลักษณ์ของธูปชนิดนี้ เป็นที่นิยมใช้ในวัดและพิธีกรรมทางศาสนา และยังเป็นกลิ่นที่เหมาะในการทำสมาธิ กลิ่นหอมหวานของธูปชนิดนี้ ช่วยให้ใจจดจ่อและกระตุ้นจิตให้รับรู้
- กลิ่นมะลิ มะลิ เป็นราชินีของดอกไม้หอมทั้งมวล กลิ่นมะลิเป็นกลิ่นอ่อนๆที่เหมาะอย่างยิ่งในการทำสมาธิ สำหรับผู้ชื่นชอบการจุดธูประยะเวลานานๆ กลิ่นที่ผสมผสานพิเศษนี้เหมาะอย่างยิ่งเพื่อผ่อนคลายร่างกายและจิตใจ แนะนำอย่างยิ่งในการนั่งสมาธิ
- กลิ่นผงธูป (ไม่มีน้ำหอม) ธูปกลิ่นธรรมชาติเป็นธูปที่ผลิตจากผงไม้ธรรมชาติ เป็นธูปผงไม้ไร้กลิ่น ไม่ใส่น้ำหอม
ขอพร
การจุดธูปบนอาหาร เป็นการนำอาหารมาบูชาสิ่งศักดิ์สิทธิ์ เป็นการจุดธูปเพื่อระบุว่าไหว้ให้กับสิ่งศักดิ์สิทธิ์เท่านั้น เพื่อไม่ให้สัมภเวสีมารับประทาน ส่วนใหญ่แล้วจะใช้ธูปที่มีกลิ่นหอม ซึ่งหมายถึง ผู้ใดที่สูดกลิ่นของธูปเข้าไปจะทำให้จิตใจปราศจากกิเลส
ไหว้เจ้าที่
บายศรี เครื่องใช้ในพิธีกรรม เพื่อความเป็นสิริมงคล
เมื่อพูดถึง “บายศรี” เชื่อว่าคนไทยส่วนใหญ่จะรู้จักและคุ้นเคยเพราะพบเห็นบ่อยในพิธีกรรมต่างๆ แทบทุกภาคของไทย เช่น การทำขวัญคน การทำขวัญข้าว การบวงสรวงสิ่งศักดิ์สิทธิ์ การไหว้ครูนาฏศิลป์ดนตรี และพิธีสมโภชพระพุทธรูป เป็นต้น ซึ่งพิธีกรรมเหล่านี้ล้วนต้องใช้บายศรีเป็นเครื่องประกอบทั้งสิ้น
ความหมายของขนมไทยที่นำมาเซ่นไหว้
- ขนมถ้วยฟู หมายถึง เฟื่องฟู งอกงาม ขนมไหว้เจ้าวันสารทจีนที่เป็นสิริมงคลอีกชนิดหนึ่ง มองภายนอกจะเห็นว่าเนื้อฟู ทำได้หลายสี แต่ส่วนใหญ่จะใช้สีชมพูในการไหว้เจ้ากัน แถมมีกลิ่นหอม อาจใส่กลิ่นมะลิ หรือกลิ่นนมแมว จะทำเป็นชิ้นเล็กหรือชิ้นใหญ่ไหว้ก็แล้วแต่ความชอบ
- ขนมสาลี่ หมายถึง รุ่งเรือง เฟื่องฟู
- ขนมต้ม ขนมต้มเป็นขนมที่องค์พระพิฆเนศวรทรงโปรดมากที่สุด ถึงขนาดที่กินจนท้องแตกก็ยังกอบเอาขนมที่หกเลอะอยู่ที่พื้นกลับเข้าท้องอีกครั้งด้วยความเสียดาย ขนมต้มจึงเหมือนเป็นขนมที่ใช้ถวายต่อองค์พระพิฆเนศวร มีบทบาทสำคัญในพิธีบวงสรวงเทวดา ในพิธีกรรมต่างๆ เช่น ยกเสาเอก ตั้งศาลพระภูมิ ในประเพณีสู่ขอแต่โบราณในบางท้องที่ใช้ขนมต้มด้วย เพื่อขอพรให้ทำกิจการงานต่าง ๆ ประสบผลสำเร็จ ไม่มีอุปสรรคอะไรมากีดขวางนั่นเอง
- ขนมชั้น หมายถึงลำดับชั้นยศถาบรรดาศักดิ์ คนไทยในสมัยโบราณทำขนมถึง 9 ชั้น ถือเคล็ดกันว่าจะได้ความเจริญก้าวหน้าในหน้าที่การงาน การเลื่อนชั้น เลื่อนตำแหน่ง
- ขนมทองหยิบ ทองหยอด ทองเอก เป็นขนมมงคล เชื่อกันว่าจะมีเงินทองใช้อย่างล้นเหลือไม่รู้จักหมดสิ้น
- ขนมเม็ดขนุน มีในงานมงคลต่างๆ ให้ความหมายว่า ทำกิจการใดก็จะมีคนคอยสนับสนุน ค้ำจุน ช่วยเหลือไม่มีวันตกต่ำ
ลักษณะของขนมที่ใช้ในการไหว้เจ้า
- ฝอยทอง ลักษณะฝอยทอง เป็นเส้น ๆ พันกันเป็นทบ ๆ โดยเชื่อว่า ให้ทำขนมฝอยทองเป็นเส้นยาว ๆ ห้ามตัด หมายถึง เพื่อที่คู่บ่าว-สาว จะได้ครองรัก ครองเรือน มีชีวิตยิ่งยืน อายุยืนยาวเหมือนเส้นฝอยทอง
- หมากพลู มีบทบาทสำคัญในพิธีบวงสรวงเทวดา หมากพลูในสมัยโบราณจึงเป็นตัวแทนของความเคารพ นับถือ และมิตรภาพ
- ขนมถ้วยฟู มีลักษณะปุย เนื้อเหมือนเค้กสปันจ์หรือเค้กเนื้อฟองน้ำ หน้าขมแตกฟูออก มีหลากหลายสี นิยมใช้สีชมพู ใช้ในงานอวมงคลหรือไหว้บรรพบุรุษที่ล่วงลับไปแล้วนิยมใช้สีขาว ในปัจจุบันยังหาทานได้ง่ายมีหลากหลายสี เช่น ชมพู เขียว ขาว ฟ้า
- ขนมสาลี่ มีลักษณะเนื้อเหมือนเค้กสปันจ์หรือเค้กเนื้อฟองน้ำ หน้าขนมที่แตก ฟูสวยงามเป็นแฉกๆเหมือนดอกฝ้ายที่แตกออกจากฝัก
- ขนมต้ม ใช้แป้งข้าวเหนียวปั้นเป็นก้อนกลม ใส่ไส้น้ำตาลหม้อ มีมะพร้าวขูดโรยหน้า มีสีสันที่หลากหลาย
- ขนมชั้น มีลักษณะเป็นชั้น ให้ได้ 9 ชั้น เพราะคนไทยมีความเชื่อว่าเลข 9 เป็น เลขสิริมงคล มีสีที่แตกต่างกัน น สีเขียว สีชมพู สีฟ้า เป็นต้น
- ขนมทองหยิบ เป็นขนมมงคลชนิดหนึ่งมีลักษณะงดงามคล้ายดอกไม้สีทอง ต้องใช้ความสามารถและความพิถีพิถัน เป็นอย่างมาก ในการประดิษฐ์ประดอย จับกลีบให้มีความงดงามเหมือนกลีบดอกไม้
- ทองหยอด มีลักษณะเป็นก้อนกลม สีเหลืองทอง แวววาว
- ขนมทองเอก มีลักษณะที่สง่างาม โดดเด่น กว่าขนมตระกูลทองชนิดอื่นๆ ตรงที่มีทองคำเปลวติดไว้ที่ด้านบนของขนม
- ขนมเม็ดขนุน มีสีเหลืองทอง รูปร่างลักษณะคล้ายกับเม็ดขนุน ข้างในมีไส้ทำด้วยถั่วเขียวบด
มาลัยดอกไม้
พวงมาลัยดอกไม้สดนำมาเพื่อเป็นการสักการะบูชาพระภมูิเจ้าที่ โดย ดอกมะลิหมายถึง พบแต่ความสุขสดชื่น ไม่ว่าจะเป็นมะลิซ้อนหรือมะลิลา ก็เป็นสิริมงคลในด้านทำให้คนในบ้านมีความบริสุทธิ์ มีความรักความคิดถึงแก่บุคคลทั่วไป ดอกกุหลาบ หมายถึง พบแต่ความมีเสน่ห์แก่ผู้พบเห็น
เครื่องเซ่น
เพื่อความเป็นสิริมงคลและให้การทำงานราบรื่น จึงมาเซ่นบรวงสรวงพระภูมิเจ้าที่และสิ่งศักด์สิทธิ์
ความหมายของกลิ่นธูปหอม
- กลิ่นกฤษณา ไม้กฤษณาเป็นไม้หอมมีค่าเทียบเท่ากับทองคำ
- กลิ่นกุหลาบ กลิ่นกุหลาบเป็นกลิ่นหอมชั้นสูง ช่วยกระตุ้นจิตวิญญานให้สะอาดบริสุทธิ์ ผู้ใช้ธูปชนิดนี้มักจะจุดธูปเพื่อให้เกิดแรงบันดาลใจให้จิตสงบนิ่งมั่นคง
- กลิ่นแก่นจันทน์ กลิ่นแก่นจันทน์เป็นกลิ่นที่นิยมใช้กันมาหลายพันปี กลิ่นธูปหอมกรุ่นนี้ช่วยเปลี่ยนให้เกิดอารมณ์ความรู้สึกและการรับรู้ที่ดี กลิ่นธูปหอมพิเศษชนิดนี้ มักถูกใช้ในการนั่งสมาธิและฝึกโยคะ
- กลิ่นกำยาน ธูปกลิ่นกำยานนี้ กลิ่นลึกลับ ลึกซึ้ง ช่วยให้เกิดบรรยากาศที่รายล้อม เปรียบดั่งความหอมจากวัดและราชสำนักชั้นสูง กลิ่นหอมที่เข้มข้นนี้ยังช่วยส่งเสริมให้มีสติ สร้างพลังและความกระตือรือร้น
- กลิ่นจันทน์กระพ้อ กลิ่นจันทน์กระพ้อ ดอกไม้พิเศษจากโลกตะวันออก เป็นกลิ่นที่ผสมผสานความหอมหวานของดอกไม้นานา ของชาวตะวันออก สรรค์สร้างกลิ่นเพื่อความเบิกบานอิ่มเอมใจ จุดธูปชนิดนี้ ช่วยให้มีสมาธิ ช่วยย้ำให้เกิดความสงบในใจ
- กลิ่นดอกแก้ว กลิ่นหอมอันเป็นเอกลักษณ์ของธูปชนิดนี้ เป็นที่นิยมใช้ในวัดและพิธีกรรมทางศาสนา และยังเป็นกลิ่นที่เหมาะในการทำสมาธิ กลิ่นหอมหวานของธูปชนิดนี้ ช่วยให้ใจจดจ่อและกระตุ้นจิตให้รับรู้
- กลิ่นมะลิ มะลิ เป็นราชินีของดอกไม้หอมทั้งมวล กลิ่นมะลิเป็นกลิ่นอ่อนๆที่เหมาะอย่างยิ่งในการทำสมาธิ สำหรับผู้ชื่นชอบการจุดธูประยะเวลานานๆ กลิ่นที่ผสมผสานพิเศษนี้เหมาะอย่างยิ่งเพื่อผ่อนคลายร่างกายและจิตใจ แนะนำอย่างยิ่งในการนั่งสมาธิ
- กลิ่นผงธูป (ไม่มีน้ำหอม) ธูปกลิ่นธรรมชาติเป็นธูปที่ผลิตจากผงไม้ธรรมชาติ เป็นธูปผงไม้ไร้กลิ่น ไม่ใส่น้ำหอม
ความหมายของขนมไทยที่นำมาเซ่นไหว้
- ขนมถ้วยฟู มีลักษณะปุย เนื้อเหมือนเค้กสปันจ์หรือเค้กเนื้อฟองน้ำ หน้าขมแตกฟูออก มีหลากหลายสี มีความหมายคือ เฟื่องฟู งอกงาม
- ขนมสาลี่ มีลักษณะเนื้อเหมือนเค้กสปันจ์หรือเค้กเนื้อฟองน้ำ หน้าขนมที่แตก ฟูสวยงามเป็นแฉกๆเหมือนดอกฝ้ายที่แตกออกจากฝัก ขนมสาลี่ หมายถึง รุ่งเรือง เฟื่องฟู
- ขนมต้ม ใช้แป้งข้าวเหนียวปั้นเป็นก้อนกลม ใส่ไส้น้ำตาลหม้อ มีมะพร้าวขูดโรยหน้า มีสีสันที่หลากหลาย ถวายเพื่อขอพรให้ทำกิจการงานต่าง ๆ ประสบผลสำเร็จ ไม่มีอุปสรรคอะไรมากีดขวาง
- ขนมชั้น มีลักษณะเป็นชั้น ให้ได้ 9 ชั้น มีสีที่แตกต่างกัน น สีเขียว สีชมพู สีฟ้า เป็นต้น ขนมชั้น หมายถึงลำดับชั้นยศถาบรรดาศักดิ์ คนไทยในสมัยโบราณทำขนมถึง 9 ชั้น ถือเคล็ดกันว่าจะได้ความเจริญก้าวหน้าในหน้าที่การงาน การเลื่อนชั้น เลื่อนตำแหน่ง
- ขนมทองหยิบ เป็นขนมมงคลชนิดหนึ่งมีลักษณะงดงามคล้ายดอกไม้สีทอง ต้องใช้ความสามารถและความพิถีพิถัน เป็นอย่างมาก ในการประดิษฐ์ประดอย จับกลีบให้มีความงดงามเหมือนกลีบดอกไม้ ขนมทองหยิบ หมายถึง มีเงินทองใช้อย่างล้นเหลือไม่รู้จักหมดสิ้น
- ทองหยอด มีลักษณะเป็นก้อนกลม สีเหลืองทอง แวววาว มีความหมายคือ เงินทองมีใช้ไม่ขาดสาย
- ฝอยทอง มีลักษณะเป็นเส้นนิยมใช้กันในงานมงคลสมรส ถือเคล็ดกันว่าห้ามตัดขนมให้สั้นต้องปล่อยให้เป็น เส้นยาวๆ เพื่อที่คู่บ่าวสาวจะได้ครองชีวิตคู่ และรักกันได้อย่างยืนยาวตลอดไป รวมถึงชีวิตยืนยาวด้วยเช่นกัน
- ขนมทองเอก มีลักษณะที่สง่างาม โดดเด่น กว่าขนมตระกูลทองชนิดอื่นๆ ตรงที่มีทองคำเปลวติดไว้ที่ด้านบนของขนม มีความหมายคือ ความร่ำรวย
- ขนมเม็ดขนุน มีสีเหลืองทอง รูปร่างลักษณะคล้ายกับเม็ดขนุน ข้างในมีไส้ทำด้วยถั่วเขียวบด ความหมายคือ ความร่ำรวยเงินทอง ลาภ ยศ
ความหมายของผลไม้ที่นำมาเซ่นไหว้
- ส้ม เป็นผลไม้แห่งความเป็นสิริมงคล ต้องเลือกส้มที่มีเปลือกสีส้ม หรือสีเหลืองทอง เหตุเพราะ “สีทอง” เป็นสีแห่งความเป็นสิริมงคล ไม่จำเป็นว่าต้องเป็นส้มสายพันธุ์พิเศษอะไร ขอให้มีเปลือกสีส้ม หรือสีเหลืองทองก็เป็นอันใช้ได้
- แก้วมังกร ผลไม้แห่งความอุดมสมบูรณ์ สำหรับแก้วมังกร ตามคติความเชื่อของชาวจีนจะนับถือมังกรเป็นทุนเดิมอยู่แล้ว เพราะเชื่อกันว่าเป็นสัญลักษณ์แห่งความอุดมสมบรูณ์ แถมเปลือกที่เป็นสีแดงของแก้วมังกรนั้นเป็นสีมงคล เป็นสีแห่งโชคลาภที่จะนำพาความโชคดีมาให้แก่ผู้ไหว้ แนะนำว่าหากเลือกผลที่มีสีข้างในเป็นสีเข้มจะยิ่งดีเข้าไปอีกค่ะ เพราะจะยิ่งเสริมความเป็นสิริมงคลให้มากยิ่งขึ้น
- กล้วย เชื่อกันว่าเป็นผลไม้แห่งความมั่งมี แนะนำว่าเป็นกล้วยหอมทองจะดีที่สุด ด้วยลักษณะของกล้วยที่ออกเป็นเครือ จึงมีความหมายในทางมงคลว่า ทำให้ครอบครัวเจริญงอกงาม มีลูกหลานมากมายไว้สืบสกุลนั่นเองค่ะ
4.แอปเปิ้ล เชื่อกันว่าจะทำให้ผู้ไหว้สุขภาพแข็งแรง ปราศจากโรคภัยไข้เจ็บ และเมื่อไหว้เสร็จแล้วยังสามารถนำมารับประทานเพื่อเสริมมงคลให้กับชีวิต
- ทับทิม เชื่อกันว่าหากไหว้ด้วยทับทิมจะช่วยเสริมในเรื่องของครอบครัวนั่นเองค่ะ จะทำให้คนในครอบครัวนั้นรักใคร่กัน อยู่ด้วยกันอย่างอบอุ่น ไม่มีเรื่องขัดแย้งหรือบาดหมางกัน
- องุ่น เชื่อกันว่าจะทำให้การงานเจริญก้าวหน้า บวกกับวิตามินและสารอาหารที่อัดแน่น
- สัปปะรด เชื่อกันว่าจะทำให้เกิดความรอบคอบ รอบรู้ และมองการณ์ไกล
- สาลี่ เชื่อกันว่าจะทำให้มีโชคลาภและพบเจอแต่เรื่องดีๆ
9.ชมพู่ เชื่อกันว่า จะได้มีคนคอยชื่นชม
- ส้มโอ หมายถึงผลไม้ที่ทำให้มีสุขภาพแข็งแรง ความเจริญงอกงาม ความอยู่ดีกินดี ความร่ำรวยมั่งคั่ง ความเฟื่องฟู ความสมบูรณ์พูนสุข การมีลูกเต็มบ้านหลานเต็มเมือง ครอบครัวกลมเกลียว ความเจริญเติบโต(ของครอบครัวและการงาน)
- อ้อย เนื่อจากท่านพระพิฆเนศเป็นช่าง จึงควรถวายมังสวิรัติ
ทำบุญเลี้ยงเพลพระสงฆ์
เนื่องด้วย วันที่ 2 เมษายน ของทุกปี เป็นวันครบรอบการเปิดมิวเซียมสยาม และในวันที่ 2 เมษายน 2560 นี้มิวเซียมสยามมีอายุครบ 9 ปี ทางหน่วยงานจึงจัดพิธีทางศาสนาขึ้น เป็นการทำบุญเพื่อเป็นสิริมงคลแก่เจ้าหน้าที่ผู้ปฏิบัติงาน มีการนิมนต์พระจากวัดโพธิ์มาเจริญพระพุทธมนต์และเลี้ยงเพล พร้อมกับถวายเครื่องสังฆทาน
ไหว้สักการะพระภูมิเจ้าที่ : ของไหว้พร้อมเรียบร้อย
ของไหว้ที่เป็นขนม ประกอบไปด้วย ทองหยิบ ทองหยอด ขนมเม็ดขนุน ขนมต้ม ขนมถ้วยฟู จัดเป็นชุดๆ จำนวน 5 ชุด ซึ่งขนมแต่ละประเภทก็สื่อถึงความหมายที่เป็นมงคล ขนมจำพวกชื่อที่ขึ้นด้วยคำว่าทอง หมายถึง ความรำรวยเงินทอง ขนมเม็ดขนุน หมายถึง การมีคนสนับสนุน ช่วยเหลือเกี้อกูล ขนมถ้วยฟู หมายถึง เจริญเฟื่องฟูในหน้าที่การงาน การค้าขายและทำธุรกิจต่างๆ
ไหว้สักการะพระภูมิเจ้าที่ : จัดเตรียมของไหว้
ของไหว้ที่เป็นผลไม้ ประกอบด้วย กล้วยหอม ส้มเขียวหวาน สาลี่ แอปเปิ้ล องุ่น และมะพร้าว โดยจัดเป็นชุดๆ จำนวน 5 ชุด โดยผลไม้แต่ละอย่างก็สื่อถึงความหมายที่เป็นมงคล คือ แอปเปิ้ล เชื่อว่าจะทำให้สุขภาพร่างกายแข็งแรง ปราศจากโรคภัยไข้เจ็บ / องุ่น เชื่อว่าจะทำให้หน้าที่การงานเจริญก้าวหน้า / กล้วย เชื่อว่าจะทำให้มีบริวารที่ดี มีบุตรสืบสกุล / สาลี่ เชื่อว่าจะทำให้มีโชคลาภและพบเจอแต่เรื่องดีๆ / ส้ม เชื่อว่าจะทำให้โชคดี ร่ำรวย
พิธีไหว้สักการะพระภูมิเจ้าที่
2 เมษายน ของทุกปี คือวันครบรอบวันเปิดบริการมิวเซียม ซึ่งวันที่ 2 เดือนเมษายน พุทธศักราช 2560 นี้ครบรอบ 9 ปี ทางเจ้าหน้าที่ สพร. จึงจัดเตรียมของไหว้เพื่อสักการะพระภูมิเจ้าที่ เพื่อเป็นสิริมงคลแก่หน่วยงานและคนทำงานทุกคน